Vijf Vragen... Schans-Buitenwacht Kampen
Hoe gaat het eigenlijk met de Erfgoed Deal-projecten die al langer lopen? Wat hebben ze al bereikt? Hoe gaat de samenwerking met de verschillende partners? In deze serie interviews leggen we ze 5 korte vragen voor.
Hoe los je als gemeente wateroverlast op in een gebied én maak je er meteen een prachtige entree naar de stad van? Hoe neem je bewoners daarin mee zodat je tot een gedragen ontwerp komt? Gemeente Kampen kreeg de complexe klus geklaard in het project Schans-Buitenwacht Kampen, binnen planning. We legden 5 vragen voor aan Ellen Beijer, projectmanager bij de gemeente Kampen.
1. Wie zijn allemaal betrokken bij het project?
Beijer: “Het Oversticht adviseerde ons, omdat er sprake is van cultuurhistorisch erfgoed. Schans-Buitenwacht ligt op een prominente plek: direct naast de stadsbrug over de IJssel. De plek kent een rijke geschiedenis. In de 16e en 17e eeuw lag hier een schans (vijfpuntig bolwerk met aardenwallen en een gracht) waarmee vijanden werden tegengehouden. Tegenwoordig is het de aankomstplek van de trein uit Zwolle en is het de entree naar IJsselmuiden én de historische binnenstad van Kampen."
"Het tweede deel van de naam van het gebied verwijst naar de in 2010 afgebrande uitgaansgelegenheid Buitenwacht die op deze plek stond. Sindsdien ligt die plek braak. Voor veel inwoners, bedrijven en bezoekers is deze plek van waarde. Daarom ontwikkelden wij het gebied samen met hen. Bewoners en bedrijven in gemeente Kampen hebben dan ook een belangrijke rol in het ontwerp van Schans-Buitenwacht. De daadwerkelijke realisatie van de plannen ligt bij aannemer NTP (vestiging Hattem) en de gemeente Kampen.”
2. Hoe staat het met het project?
“Het project is bijna klaar. De officiële opening is op donderdag 27 maart 2025. In 2021 legden we wadi’s aan. Die helpen wateroverlast tegengaan in het gebied en de omliggende woonstraten. Vanaf 2023 herstelden we de contouren van de voormalige schans. De stalling voor 1.400 fietsen in de vorm van de voormalige schans is al in gebruik. En ook de 330 parkeerplaatsen voor motorvoertuigen zijn bijna klaar. Een deel daarvan staat onder zonnecarports met elektrische laadpalen. Het park is binnenkort klaar voor gebruik. De snackbar die er zat, nam haar kans waar en opent in januari een nieuwe grotere horecagelegenheid. Tegelijk met de uitvoering van het project Schans-Buitenwacht pakten we het regulier onderhoud van een belangrijke verbindingsweg aan. De Burgemeester van Engelenweg in IJsselmuiden loopt namelijk via Schans-Buitenwacht naar de stadsbrug. Het onderhoud deden we aan het einde van de zomervakantie. Zo beperkten we hinder voor omwonenden.”
3. Wat zijn de grootste uitdagingen die jullie zijn tegengekomen?
“Water! Bewoners hadden hun kelder vaak onder water staan. Het parkeerterrein was altijd blubberig. Het grondwaterpeil is namelijk hoog in het gebied en de omliggende straten. Vroeger liep er een trekvaart door het gebied. Dat blijft ondergronds toch wat aanwezig. We wilden het gebied aanpakken om het waterprobleem op te lossen en een mooie entree aan de stad te geven. Door een grondige cultuurhistorische analyse hebben we beter inzicht gekregen in het lokale watersysteem. Erfgoed gaf ons de kaders waarbinnen we het probleem hebben kunnen oplossen. Daarom hebben we wadi’s gedeeltelijk teruggebracht op de plek van de oude gracht rondom het bolwerk) en hemelwaterriolering en drainage aangebracht. Daarmee is de afvoer verbeterd en blijft er geen onnodig water meer achter in het gebied. De kelders blijven droog. We hebben geen klachten meer ontvangen van bewoners."
"Een andere complicerende factor was de IJssel, waaraan het gebied ligt. De stand van deze rivier fluctueert om de zoveel uur, dus ook het grondwaterpeil van het gebied waarin we werkten. Je kunt niet afgraven als er water staat. We plaatsen diverse keren een bemalingspomp. Onze afdeling waterbeheer en NTP schakelden die tijdig aan en uit. Continu hielden ze vinger aan de pols.”
4. Waar zijn jullie zelf het meest trots op wat jullie tot nu hebben bereikt?
“Het meest trots zijn we op het participatietraject dat leidde tot het ontwerp. We hebben goed contact met de omwonenden. Zo hadden wij een tijdje een plek in het stationsgebouw waar omwonenden konden binnenlopen en roepen wat zij leuk vonden om met het gebied te doen. Ze wilden graag een verblijfsgebied; kunnen wandelen met uitzicht op de stadsbrug en de binnenstad, even kunnen zitten in een park tot de trein vertrekt. Die informatie verwerkten wij in het plan. Via nieuwsbrieven en de bouwapp van NTP houden we omwonenden op de hoogte van het laatste nieuws. Daar krijgen we veel positieve reacties op, ook trouwens op de fietsenstalling die al in gebruik is.”
5. Welke les zouden jullie vanuit het project graag meegeven aan andere projecten?
Het Oversticht, de onafhankelijke adviesorganisatie op het gebied van ruimtelijke kwaliteit, leerde óns juist een les. Zij adviseerde ons om de contouren van de voormalige schans terug te brengen in het ontwerp. Daardoor ontstond een ontwerp dat klimaatbestendig is voor de toekomst, dat is gebaseerd op de bouwvormen van vroeger. Zo lopen de fietsenstalling en het park in een punt, net als de schans. Mooi om toekomst en verleden met elkaar te verbinden."
"Ook is dit de tweede keer dat de gemeente Kampen werkt met een bouwteam. Dat werkt prettig, want het is een complex project waarbij verschillende disciplines samenkomen, zoals een parkeerterrein, wateroverlast, een groen park in de openbare ruimte. Er zijn altijd wel kleine aanpassingen in het ontwerp en ‘calamiteiten’. In deze samenwerkingsvorm handelen we snel en adequaat. Kwamen we iets tegen in de grond waardoor we even niet verder konden met de parkeerplaats? Geen probleem, dan gingen we verder met de fietsenstaling want dat kon wel. Zo krijgen we dit complexe project met zijn allen volgens planning voor elkaar."
